البته فقط اين عسل نيست که در زنبورداري مورد توجه بوده و فرآورده هاي ديگري نيز در اين ميان به دست مي آيد که همگي در بازار تقاضا بسيار بالايي براي آن وجود دارد؛ توليد عسل در کشور ما با توجه به شرايط آب و هوايي در بسياري از استان هاي مختلف ديده مي شود و استان اصفهان نيز در اين ميان يکي از قطب هاي توليد عسل در کشور به حساب مي آيد.

*هفت هزار و 350 تن عسل در اصفهان توليد شد

زهرا فيضي در همين رابطه در گفت و گو با خبرنگار صاحب نيوز اظهار کرد: در استان اصفهان هفت هزار و 350 تن بر اساس آخرين آماري که در سال 98 گرفته شد، توليد شده است.

جانشين معاون بهبود توليدات دامي استان اصفهان تصريح کرد: همچنين ساير فراورده ها که شامل گرده گل، موم و ... مي شود، حدود 215 تن است؛ 180 تن موم، 9 تن بره موم، 25 تن گرده گل و يک تن ساير موارد مانند ژله و زهر را شامل مي شود.

*اصفهان رتبه سوم تعداد کلوني در کشور را دارد

وي افزود: در استان اصفهان چهار هزار و 600 زنبورستان و 916 هزار کلوني  وجود دارد، اصفهان از نظر تعداد کلوني رتبه سوم در کشور را دارد.

فيضي در ادامه عنوان کرد: در استان اصفهان شهرستان هاي نجف آباد، شهرضا، خوانسار و سميرم بيشترين توليد عسل را به خود اختصاص داده اند.

*قيمت عسل در کشور با توجه به هزينه ها پايين است

با اين وجود توليد اين ماده پرارزش اين روزها براي توليدکنندگان به شيريني خودش نيست.

جواد صالحي، توليدکننده عسل در گفت و گو با خبرنگار صاحب نيوز اظهار کرد: از دوران کودکي خود تا به امروز که حدود ۳۰ سال مي گذرد به همراه پدر و برادرانم به پرورش زنبور مشغول بوديم و به توليد عسل پرداخته ايم.

اين توليد کننده عسل در اصفهان عنوان کرد: تنها محصولي که پرورش مي دهيم عسل است و چون صرفه اقتصادي عسل طبيعي بهتر است بيشتر عسل طبيعي توليد مي کنيم؛ چرا که عسلي که با شکر تهيه شده باشد ارزش غذايي چنداني ندارد.

صالحي اذعان کرد: در مدت سالياني که به پرورش زنبور مشغول بودم تعداد کندوهايم به هزار و ۱۰۰ عدد کندو رسيده است و اوقات خود را با نگهداري از اين کندوها مي گذرانم.

وي افزود: دو مشکل جدي در پيرامون اين شغل وجود دارد مشکل اول اينکه قيمت عسل در کشور پايين است و صرفه اقتصادي چنداني ندارد و مشکل ديگر اين است که به تمامي زنبور داران وام نمي دهند و براي وام دادن به آن ها سخت مي گيرند.

جواد صالحي ادامه داد: حمايت دولت از زنبورداران دادن وام است که وامي به ما تعلق نگرفت و حمايت ديگر اين است که به زنبور داران شکر مي دهند چرا که زنبورها در زمستان با شکر تغذيه مي شوند.

*افت صادرات و پايين آمدن قدرت خريد مردم بازار عسل را تحت تاثير قرار داده است

وي با بيان اينکه ايران يکي از کشورهاي بزرگ در توليد عسل است، ادامه داد: بازار فروش در سه الي چهار سال گذشته خوب نبوده و علت آن هم صادر نشدن عسل است و علت ديگر، مردم توان خريد عسل مرغوب را ندارند.

اين توليد کننده عسل گفت: از مسئولان مي خواهم  صادرات عسل به ديگر کشورها را توسعه دهند تا زنبور داري در کشور رونق پيدا کرده و بازار داخلي را رشد دهد چرا که عسل ايران از کيفيت بالايي برخوردار است.

*تهيه شکر يکي از چالش توليد کنندگان

موسي کريمي يکي ديگر از توليد کنندگان عسل و زنبور دار در اصفهان در گفت و گو با خبرنگار صاحب نيوز اظهار کرد: حدود 14 سال است زنبور داري انجام مي دهم و در حال حاضر جدي تر به اين کار مشغول هستم.

اين توليد کننده تصريح کرد: به هر حال کارهاي توليدي سختي هاي خود را دارد اما در اين چند سال سختي هاي کار بيشتر شد؛ از طرفي قيمت محصول براي فروش خوب نيست چرا که ما با توجه به زمان و سرمايه اي که گذاشتيم انتظاراتمان برآورده نمي شود، البته مي دانم که شايد همين ميزان هم براي بسياري قدرت خريد نباشد.

وي افزود: شکري که در زمستان به آن نياز داريم تهيه آن براي ما سخت شده و گاهي مجبوريم با قيمت بالايي تهيه کنيم.

کريمي بيان کرد: يکي از مشکلات ما اين است که محصول ما چون خيلي حجم بالايي ندارد وقتي مي خواهيم بفروشيم گاه خريدار با اين سوال مواجه مي شود که آيا اين عسل طبيعي است و ما به سختي خريدار را بايد مجاب کنيم.

اين توليدکننده عنوان کرد: البته بيشتر محصول ما به دوست و آشنا فروخته مي شود اما به نظر مي رسد اگر اين محصول با مديريت دولتي و برند سازي صادر شود منافع بيشتري به توليد کننده خواهد رسيد.

جانشين معاون بهبود توليدات دامي استان اصفهان اما  در اين رابطه با اشاره به حمايت هاي جهادکشاورزي استان اصفهان از اين توليد کنندگان، اظهار کرد: يکي از کمک ها و بسته هاي کمکي، تسهيلات براي اين توليد کنندگان است.

فيضي با اشاره به پيگيري هايي که جهاد کشاورزي براي ثبت نام زنبورداران در سايت بهين ياب انجام داده است، گفت: خوشبختانه اين امکان براي زنبورداران فعال شده است و مي توانند براي سرمايه در گردش براي هر کلوني 300 هزار تومان و براي خريد کلوني جديد 450 هزار تومان از اين طريق اعتبار دريافت کنند.

وي عنوان کرد: همچنين طرح هاي خاصي نيز در طول سال وجود دارد که ويژه براي زنبور داران ديده مي شود؛ همچنين از طرفي چون اين توليد جزء مشاغل خانگي به شمار مي رود از اين طريق نيز مي توانند از بسته هاي حمايتي بهره ببرند.

*اقدامات جهاد کشاورزي استان براي حل مشکل تهيه شکر زنبوردارن

فيضي خاطرنشان کرد: با توجه به نيازي که زنبورداران به شکر در فصل زمستان براي تغذيه زنبور دارند، هر ساله جهاد کشاورزي پيگيري هايي براي اين موضوع انجام مي دهد تا بتواند براي زنبور داران شکر تهيه کند.

زهرا فيضي با اشاره به پيگيري هاي متعدد در اين زمينه بيان کرد: بعد از اين پيگيري ها حدود يک سوم از نياز زنبورداران تهيه شد که در حال حاضر در حال توزيع است اما در اين زمينه مشکل داريم که اميدواريم مسئولان امر در اين زمينه کمک و حمايت بيشتري کنند و شکر يارانه اي در اختيار زنبورداران قرار گيرد.

جانشين معاون بهبود توليدات دامي استان اصفهان ادامه داد: متاسفانه در ستاد تنظيم بازار کشوري براي اختصاص شکر، زنبورداران ديده نشده بودند که اين موضوع به صورت جد پيگيري شد.

وي اذعان کرد: خوشبختانه در استان اصفهان روند توليد عسل افزايشي بوده است و با توجه به اينکه زنبورداري در مقايسه با ساير توليدي ها سرمايه زيادي را لازم ندارد و مي تواند به عنوان شغل دوم هم باشد افراد زيادي متقاضي اين شغل هستند.

فيضي ادامه داد: حداقل کلوني براي اين شغل 40 کلوني است و افراد با داشتن اين تعداد کلوني و شرکت در دو سال پي در پي در  سرشماري مي توانند دفترچه زنبور داري را دريافت کنند و شرايط بسيار آساني پيش رو آن ها بوده است و پيش بيني رشد 7 تا 8 درصدي را داريم.

زهرا فيضي در بخش ديگري از صحبت هاي خود خاطرنشان کرد:  آموزش يکي از موارد مهم در همه زمينه هاي توليدي است که در اين زمينه کلاس هاي مختلفي در سطح شهرستان ها برگزار و استقبال خوبي نيز از اين کلاس ها مي شود.

جانشين معاون بهبود توليدات دامي استان اصفهان گفت: استان اصفهان با توجه به اينکه مدرسان خوبي را در بخش آموزش ژل رويال دارد و با توجه به اينکه اين فراورده ارزش اقتصادي بالايي دارد کلاس هايي در اين زمينه توانستيم تشکيل دهيم و اين قبيل کلاس ها باعث شد زنبورداران علاوه بر توليد عسل به اين فراورده ها نيز توجه کنند.

وي اظهار کرد: سامان دهي بازار عسل يکي از موارد مهم در اين زمينه است؛ به خاطر کمک به توليد کنندگان که عسل طبيعي توليد کرده و بدون استفاده از دارو و مواردي ديگر عسل با کيفيتي توليد مي کنند و همچنين مصرف کننده نيز از کيفيت محصول مطمئن باشد بحث درجه بندي عسل با کمک ديگر دستگاه هاي مربوطه در حال انجام است.

فيضي در ادامه با اشاره به اينکه يکي از دغدغه هاي مصرف کننده کيفيت واقعي عسل با توجه به هزينه اي که مي پردازد است، گفت: اين درجات کيفيت عسل را مشخص مي کند و عسل ارگانيک نيز در بازار مشخص خواهد بود.

*ايران دومين توليد کننده عسل در دنيا

عسل اصفهان يکي از محصولات صادراتي استان به حساب مي آيد در اين زمينه محمد کشتکار در گفت وگو با خبرنگار صاحب نيوز اظهار کرد: صنعت زنبور داري در کشور چالش ها و مشکلات زيادي پيش رو دارد، اين در حالي است که  بالغ بر ۷۸هزار نفر زنبور دار و بيش از هفت ميليون کلوني زنبور و توليد بيش از ۸۰هزار تن عسل در سال را داريم و اين اعداد قابل توجه است.

معاون سلامت اداره کل دامپزشکي استان اصفهان  با بيان اينکه ايران دومين جايگاه توليد کننده عسل در دنيا را دارد، تصريح کرد: عسل ايران از کيفيت بالايي برخوردار است و از لحاظ مرغوبيت جايگاه خاص و ويژه دارد اما مقايسه ميزان توليد و صادرات عسل متاسفانه ناچيز است.

وي افزود: در هشت ماهه اول سال ۹۸، ۱۰۶ تن عسل به مبلغ ۵۳هزار دلار صادر شد که در هشت ماهه امسال  حدوداً ۱۵۴ تن عسل به ارزش ۷۷۲هزار دلار از استان اصفهان صادر کرديم؛ در سال ۹۸، ۱۹۰ تن به ارزش ۹۵۳ هزار دلار عسل  صادر شد.

کشتکار ادامه داد: عمده کشورهايي که عسل اصفهان به آن صادر شده است بيشتر شامل، عراق ،قطر، پاکستان، مالزي، عمان و آلمان هستند البته به کشورهاي ديگري نيز عسل صادر مي شود.

*سهم اصفهان در صادرات عسل در کشور 10 دردصد است

محمد کشتکار خاطرنشان کرد: صادرات عسل در سال ۹۸ در کل ايران ۲هزار تن بوده که حدود ۱۰درصد صادرات از اصفهان بوده است که شامل حدودا ۲۰۰تن مي شود که اين رقم در کشور بد نبوده اما نسبت به صادرات ديگر کشورها رقم ناچيزي است.

معاون سلامت اداره کل دامپزشکي استان اصفهان بيان کرد: براي مثال ترکيه با توليد عسل مشابه ايران در سال، ۷۰هزار تن عسل صادر مي کند در صورتي که از ايران ۲هزار تن صادرشده است که اين ارقام نشان دهنده کاهش صادرات عسل در ايران است.

وي ادامه داد:  در کنار توجه به صادرات عسل  فرآوري و زنجيره توليد و بسته بندي عسل نيز حائز اهميت است، توليد دارو و لوازم بهداشتي و آرايشي از عسل تامين مي شود وبراي کشور سود آور بوده که متاسفانه سودش براي ديگر کشورها مانند ترکيه است.

کشتکار گفت: مقدار زيادي از عسل کشور به صورت فله اي به ديگر کشورها مي رود و در نهايت به نام عسل آن کشورو با بسته بندي متعلق به آن به ديگر کشور ها صادر مي شود؛ ايران بايد به جايگاه واقعي خود در توليد عسل برسد واز اين فرصت ها استفاده کند.

محمد کشتکار اذعان کرد: در بحث توليد و بسته بندي وکارگاه هاي توليد لوازم و تجهيزات بايد يک رويکرد جديد ايجاد کنيم و از ظرفيت ها و پتانسيل هاي داخل کشور استفاده کنيم ما بالغ بر ۲۲ اتحاديه و ۲۲۰ تعاوني زنبور داران داريم و اين زنبور داران بايد از اين پتانسيل ها استفاده کنند.

معاون سلامت اداره کل دامپزشکي استان اصفهان در ادامه افزود: علاوه بر عسل بايد به محصولات جنبي زنبور نيز فعاليت کنيم که يکي از آن ها ژل رويال است، همچنين گرده گل، موم، بره موم و زهر زنبور عسل نيز محصولات فوق العاده ارزشمندي هست که در جايگاه زنبور داري ارزش دارد و مي تواند ارز آوري خوبي داشته باشد.

وي با بيان اينکه عمده محصول صادراتي اصفهان در اين زمينه عسل است، اظهار کرد: يکي از محصولات موم است که کاربرد دارويي و خاصيت ضدعفوني کنندگي دارد و در کشورهاي خارجي موم را ب شکل قرص دراورده و به صورت خوراکي مصرف مي کنند؛ در بحث بسته بندي محصولات عسل بايد بتوانيم اين محصولات را بسته بندي کنيم تا صادر شود.

محمد کشتکار با اشاره به ايده هايي که براي حل مشکلات زنبورداري بيان شده است، ادامه داد: يکي از کارهايي که زنبوردارهاي داخلي ميتوانند انجام دهند نهادينه کردن گرده افشاني است چيزي که کشاورز ها از آن غافل هستند و در صنعت کشاورزي فوق العاده مهم است

کشتکار عنوان کرد: اين گرده افشاني ها در باروري و افزايش توليد محصولات کشاورزي فوق العاده مهم هستند؛ دانشمندان ميگويند اگر در صنعت زنبور داري ۴ سال گرده افشاني نشود انسان ها از گرسنگي خواهند مرد و اين ارزشمند بودن گرده افشاني را به خوبي مي رساند.

وي با بيان اينکه اين کار در حمايت از روستا نشيني نيز بسيار اهميت دارد، گفت: زنبور در هنگام گرده افشاني در بيابان ها باعث حفظ محيط زيست مي شود و دربحث اشتغال زايي حائزاهميت است.

معاون سلامت اداره کل دامپزشکي استان اصفهان بيان کرد: توجه به بسته بندي و برند سازي نيز مي تواند به صادرات کمک کند که زنبورداران بايد بعه آن توجه داشته و در کنار عسل بتوانند فراورده هاي ديگر نيز صادرات کنند.

*باورهاي غلط درباره تشخيص عسل طبيعي

بايد قبول کرد که يکي از چالش ها براي مصرف کننده تهيه عسل طبيعي و واقعي است؛ برندهاي فيک و عسل هاي تقلبي و يا عسل غير طبيعي شايد در بسياري از ويترين مغازه ها پيدا شود که گاهي قيمت هاي آن به خوبي گوياي مطلب است؛ از اين رو تهيه عسل طبيعي براي مصرف کننده بسيار اهميت دارد؛ اما باورها و روش هايي براي تفکيک اين عسل ها بين مردم گاهي گفته مي شود که اصولاً هيچ استدلال درستي ندارد.

۱. تشخيص عسل به وسيله کبريت

يکي از باورهاي اشتباه که بسيار در بين مردم رايج است تشخيص بوسيله کبريت يا شمع است،  جالب اينجاست که برخي افراد مي گويند اگر عسل سوخت، تقلبي است و برخي نيز مي گويند اگر سوخت طبيعي است!

۲. تشخيص عسل بوسيله آب

در اين شيوه مي گويند عسل را در آب سرد بريزيد، اگر سريع حل شد تقلبي است و اگر طول کشيد و به آساني در آب حل نشد طبيعي است، در صورتي که غلظت عسل ها با توجه به رطوبت آن ها با يکديگر متفاوت است؛ براي مثال عسل بهارنارنج يا جنگلي با توجه به خصوصيات فيزيکي که دارند کاملا روان و شل هستند. اگر بخواهيد با اين روش عسل هاي مرکبات را تست کنيد، قطعا اين عسل ها را تقلبي مي دانيد، در صورتي که اين عسل ها کاملا طبيعي و خالص هستند.

۳. تشخيص عسل طبيعي از روي رنگ

يکي ديگر از روش ها غلط براي تشخيص عسل خوب و با کيفيت توجه به رنگ عسل است! رنگ عسل با  نوع خاک منطقه و بسياري از عوامل ديگر متغير است. اينکه برخي مي گويند عسل سياه و قرمز رنگ کيفيت بيشتري دارند به هيچ وجه صحيح نيست؛ براي مثال عسل يونجه با اينکه کيفيت بالايي دارد ولي به رنگ زرد روشن بوده و اين دليلي بر تقلبي بودن يا کيفيت پايين آن نيست؛ جالب است بدانيد برخي از شرکت ها و فروشندگان براي تيره تر شدن عسل آن را حرارت مي دهند و يا رنگ خوراکي به آن اضافه مي کنند.

۴. تشخيص عسل با توجه به غلظت

گفته مي شود عسلي که روان باشد بي کيفيت و عسلي که غليظ باشد طبيعي است، در صورتي که غلظت عسل با توجه به برخي عوامل مانند منطقه اي که عسل از آن برداشت شده متغير است؛  براي مثال عسل هاي شمال کشور معمولا روان هستند و رطوبت بالايي دارند.

۵. تشخيص عسل تقلبي با زرده تخم مرغ

يکي از عجيب ترين روش هايي که تابحال شنيده ايم تشخيص با زرده تخم مرغ است، در اين روش بايد عسل و زرده تخم مرغ خام را با هم مخلوط کرد، اگر بعد از چند دقيقه شبيه زرده تخم مرغ پخته شد، طبيعي است و در غير اينصورت تقلبي است! البته نيازي نيست که دوباره يادآوري کنيم اين روش هم بدون پايه و اساس علمي است و کاملا غلط است.

6. تشخيص عسل خالص بوسيله عطر و بو

اين روش به فروشندگان متقلب کمک زيادي کرده، به اين دليل که با افزودن اسانس و برخي روش هاي ديگر پس از باز کردن درب عسل چنان عطر و بويي پخش مي شود که با خودتان مي گوييد از اين بهتر نمي شود، اين عسل حتما طبيعي است. اما غافل از اينکه هر عسل با ديگري متفاوت است و برخي عسل ها با اينکه کيفيت بسيار بالايي دارند بسيار کم عطر هستند.

زندگي موجود پرتلاش يعني زنبور عسل است فرايندي که گفته ميشود حاصل ان در بردارنده مجموعه اي از عصاره گونه هاي مختلف گل در طبيعت است اين روند توليد و مواد بکارگرفته شده در تهيه عسل خالص نشان از در بر داشتن خواص نهفته در گونه هاي مختلف گل در طبيعت است که زنبور عسل تمامي انها را دريک ماده به نام عسل جمع اوري کرده است

برخي از فوايد مصرف عسل 

اما اين محصول با وجود همه سختي ها در توليد خواص فراواني دارد؛ مهرداد توسلي در اين رابطه در گفت و گو با خبرنگار صاحب نيوز اظهار کرد: نتايج تحقيقات مختلف حاکي از ان است که عسل اثر انتي اکسيداني دارد و به نوعي سيستم ايمني بدن را در برابر عفونت ها و بيماري ها مقاوم مي کند

اين پزشک در ادامه تصريح کرد: عملکرد سيستم گوارشي با مصرف عسل بهبود خواهد داشت به طوري که معده تقويت شده و روده ها عملکرد هضم و دفع بهتري را بدنبال خواند داشت

وي افزود: عسل خالص و طبيعي  و بدون مواد افزودني براي افراد ديابتي وابسته به انسولين قابل استفاده است البته همانگونه که اشاره شد عسل خالص و نه توليد شده به روش مصنوعي و يا با استفاده از شيوه تغذيه اي که گاها در بازار موجود است

توسلي ادامه داد: عسل مقاومت شما را در مقابل بيماري هاي قلبي افزايش مي دهد.، معمولا به بيماران قلبي و عروقي توصيه مي شود که به جاي شکر از عسل استفاده کنند که حاوي فروکتوز و گلوکز طبيعي هست.

همچنين عسل در تب سنتي ايران براي بهبود زخم، جوش و حساسيت هاي پوستي مورد استفاده قرار مي گرفته است و همچنين برخي از خواص ضد سرطاني عسل اثبات شده است؛ عسل در درمان سرما خوردگي و آنفلوآنزا نيز کاربرد دارد.

*قرآن عسل را شفا بخش بيان کرده است

در مورد عسل و قدرت شفابخشي آن در درمان بيماري هاي گوناگون گسترده است و ذکر اين خواص در قرآن کريم، اين ادعا را اثبات مي کند؛ همچنين در قرآن کريم نيز از عسل به عنوان موهبت الهي و شفابخش ياد شده و حتي يک سوره به نام زنبورعسل (نحل) اختصاص يافته است:

آيه ۶۸: وَ أَوْحى رَبُّکَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمّا يَعْرِشُونَ

آيه ۶۹: ثُمَّ کُلِي مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ فَاسْلُکِي سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلاً يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فِيهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ إِنَّ فِي ذلِکَ لَآيَةً لِقَوْم يَتَفَکَّرُونَ

پروردگار تو به زنبورعسل وحي کرد که از پاره اي کوه ها و برخي از درختان و از آنچه داربست مي کنند خانه هايي براي خود درست کن. سپس از همه ميوه ها بخور و راه هاي پروردگارت را فرمانبردارانه بپوي. آنگاه از درون شکم آن شهدي که به رنگ هاي گوناگون است بيرون مي آيد. در آن براي مردم درماني است. به راستي اين (زندگي زنبوران) براي مردمي که تفکر مي کنند نشانه (قدرت الهي) است.  (نحل

بدون شک جايگاه عسل روز به روز در جهان بيشتر خواهد شد و توجه به صادرات اين محصول مي تواند متقاضي براي اين توليد را گسترش دهد؛ علاوه بر آن حمايت ها از اين پرورش دهندگان زنبور و آموزش ها در اين زمينه مي تواند اشتغال هاي زيادي را ايجاد کند که سرمايه براي ورود آن نسبت به بسياري از مشاغل کمتر است.

به نظر مي رسد حال که در کشور ما شرايط و ظرفيت براي توليد عسل فراهم است؛ بايد اين ظرفيت با توان بيشتري شکوفا شده و سهم بيشتري را در بازار جهاني به خود اختصاص دهد.